Harmonogram

Podsystem Monitoringu Przyrody – Monitoring Lasów

Monitoring lasów, w postaci w jakiej funkcjonuje obecnie wywodzi się z potrzeby śledzenia zmian stanu lasu w okresie narastania procesu jego zamierania, które wystąpiło w Polsce w latach 80-dziesiątych. W powszechnej opinii, wysokie koncentracje zanieczyszczeń powietrza były główną przyczyną tego zjawiska.

  • Rok 2024
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego.
    • Na 133 SPO II wykonano pomiary dendrometryczne.
  • Rok 2023
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego.
    • Na 148 SPO II przeprowadzono badania roślinności runa leśnego oraz na 133 SPO II badania odnowień naturalnych.
  • Rok 2022
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego.
    • Wykonano analizy chemiczne próbek igliwia bądź liści ze 133 SPO II rzędu.
  • Rok 2021
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego.
    • Pobrano próbki igliwia bądź liści ze 133 SPO II rzędu.
  • Rok 2020
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego.
  • Rok 2019
    • Wykonano obserwacje stanu zdrowotnego drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego.
    • Na SPO II przeprowadzono badania roślinności runa leśnego i odnowień naturalnych oraz pomiary dendrometryczne drzew.
  • Rok 2018
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego.
    • Wykonano analizy chemiczne próbek igliwia bądź liści ze 138 SPO II rzędu i analizy próbek gleby ze 148 SPO II rzędu.
  • Rok 2017
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego.
    • Pobrano próbki igliwia bądź liści ze 138 SPO II rzędu i próbki gleby ze 148 SPO II rzędu
  • Rok 2016
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego.
  • Rok 2015
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego.
    • Zorganizowano seminarium pt. „Stan lasów w Polsce wg badań monitoringowych”.
  • Rok 2014
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego.
    • Przeprowadzono pomiary dendrometryczne na SPO II rzędu.
  • Rok 2013
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego.
    • Przeprowadzono ocenę składu gatunkowego runa leśnego i odnowienia naturalnego na SPO II rzędu.
    • Pobrano próbki igliwia bądź liści z drzew próbnych na SPO II rzędu do analizy chemicznej.
  • Rok 2012
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego. Zorganizowano międzynarodową konferencję ICP-Forest:
    • w dniach 29 – 30 maja 2012 w Warszawie pt. Monitoring lasów europejskich : Śledzenie i zrozumienie zmian,
    • w dniach 30 maja – 1 czerwca w Białowieży – spotkanie Task Force Meeting of ICP-Forests.
  • Rok 2011
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu, w tym powierzchniach monitoringu intensywnego. Kontynuowano pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na SPO MI.
  • Rok 2010
    • Przeprowadzono obserwacje kondycji zdrowotnej drzewostanów na stałych powierzchniach obserwacyjnych I i II rzędu oraz pomiar depozytu, jakości powietrza, roztworów glebowych i parametrów meteorologicznych na stałych powierzchniach monitoringu intensywnego.
  • Rok 2009
    • Pobrano próbki igliwia i liści do analiz chemicznych ze stałych powierzchni obserwacyjnych II rzędu.
    • Wykonano analizy chemiczne próbek igliwia i liści ze stałych powierzchni obserwacyjnych II rzędu.
    • Wykonano pomiary dendrometryczne na stałych powierzchniach obserwacyjnych II rzędu.
    • Uruchomiono 11 stałych powierzchni monitoringu intensywnego (SPO MI) w ramach programu FutMon, współfinansowanego ze środków Life+ i NFOŚiGW. Rozpoczęto pomiary depozytu na otwartej przestrzeni, opadu podkoronowego, roztworów glebowych oraz jakości powietrza. Uruchomiono dodatkowych 6 automatycznych stacji meteorologicznych: Bircza, Szklarska Poręba, Strzałowo, Suwałki, Zawadzkie, Krotoszyn.
  • Rok 2008
    • Przeprowadzono ocenę składu gatunkowego runa leśnego i odnowienia naturalnego na stałych powierzchniach obserwacyjnych II rzędu.
  • Rok 2007
    • Ponownie pobrano próbki gleb ze 148 stałych powierzchni obserwacyjnych II rzędu.
    • Uruchomiono 6 automatycznych stacji meteorologicznych w pobliżu stałych powierzchni obserwacyjnych II rzędu w Nadleśnictwach: Chojnów, Białowieża, Krucz, Gdynia, Łąck, Bielsko.
    • Założono stałe powierzchnie obserwacyjne I rzędu w sieci 8 x 8 km kończąc proces integracji monitoringu lasów z wielkoobszarową inwentaryzacją stanu lasów.
  • Rok 2006
    • Monitoring entomologiczny i fitopatologiczny zastąpiono monitoringiem oceny uszkodzeń drzew próbnych polegającym na identyfikacji symptomów uszkodzeń ich lokalizacji, zasięgu i wskazaniu przyczyn uszkodzeń.
    • Zaniechano oceny jakości nasion sosny i badania biomasy osobniczej biegaczowatych w ramach monitoringu lasów.
    • Założono nowe stałe powierzchnie obserwacyjne I rzędu w sieci 16 x 16 km tożsame lokalizacyjnie z powierzchniami głównymi traktów inwentaryzacji wielkoobszarowej stanu lasu i obejmujące lasy wszystkich form własności.
  • Rok 2005
    • Po raz trzeci pobrano próbki igliwia i liści do analiz chemicznych ze 148 stałych powierzchni obserwacyjnych II rzędu.
    • Wykonano pomiary dendrometryczne na 148 SPO II rzędu.
    • Zredukowano liczbę stałych powierzchni obserwacyjnych II rzędu ze 148 do 86, na których wykonywane są pomiary depozytu zanieczyszczeń powietrza.
    • Zapoczątkowano pomiary i analizy opadów podkoronowych i roztworów glebowych na stałej powierzchni obserwacyjnej II rzędu w Nadleśnictwie Chojnów.
    • Ponownie pobrano próbki igliwia bądź liści do analiz chemicznych z drzew stojących w drzewostanach sosnowych, świerkowych, dębowych i bukowych na 148 SPO II rzędu.
    • Opracowano zasady integracji monitoringu lasów z wielkoobszarową inwentaryzacją stanu lasu.
  • Rok 2004
    • Rozpoczęto pomiary opadów podkoronowych i roztworów glebowych na stałej powierzchni II rzędu w Nadleśnictwie Chojnów.
    • Opracowano krajowy program monitoringu lasów na lata 2004 – 2005 i przystąpiono do realizacji rozporządzenia Unii Europejskiej Forest Focus.
  • Rok 2003
    • Przeprowadzono po raz trzeci pobór próbek gleby ze 148 stałych powierzchni obserwacyjnych II rzędu.
    • Powtórnie wykonano ocenę roślinności runa leśnego i odnowienia naturalnego na 148 SPO II rzędu.
  • Rok 2002
    • Wykonano analizy chemiczne aparatu asymilacyjnego drzew próbnych na 148 stałych powierzchniach obserwacyjnych II rzędu.
  • Rok 2001
    • Pobrano ponownie próbki igliwia bądź liści do analiz chemicznych z drzew stojących w drzewostanach sosnowych, świerkowych, dębowych i bukowych na 148 stałych powierzchniach obserwacyjnych II rzędu.
  • Rok 1999
    • Rozpoczęto monitoring biegaczowatych na 45 stałych powierzchniach obserwacyjnych II rzędu według programu opracowanego przez dr inż. Marka Dobrowolskiego na podstawie metodyki Prof. dr hab. Jana Szyszki.
    • Powtórzono pomiar miąższości i przyrostu miąższości drzewostanów sosnowych, świerkowych, dębowych i bukowych na 148 SPO II rzędu.
    • Dokonano ponownego poboru próbek zbiorczych gleb do analiz chemicznych ze 148 SPO II rzędu.
  • Rok 1998
    • Przeprowadzono ocenę różnorodności runa leśnego oraz częstości występowania i witalności odnowienia naturalnego na stałych powierzchniach obserwacyjnych II rzędu według metodyki opracowanej przez dr. Jerzego Solona i mgr. inż. Jerzego Wawrzoniaka.
  • Rok 1997
    • Zapoczątkowano monitoring składu chemicznego aparatu asymilacyjnego drzew na stałych powierzchniach obserwacyjnych II rzędu według założeń metodycznych opracowanych przez mgr inż. Jerzego Wawrzoniaka.
  • Rok 1996
    • Zapoczątkowano monitoring fitopatologiczny na stałych powierzchniach obserwacyjnych II rzędu według koncepcji i założeń metodycznych doc. dr hab. Zbigniewa Sieroty i mgr inż. Pawła Lecha. W tym samym roku włączono do monitoringu lasów ocenę jakości nasion sosny. Założenia metodyczne opracował dr inż. Andrzej Załęski.
    • Dokonano weryfikacji sieci powierzchni monitoringu lasów polegającej na redukcji liczby stałych powierzchni obserwacyjnych I rzędu w drzewostanach powyżej 40 lat i założeniu nowych 281 stałych powierzchni obserwacyjnych w drzewostanach młodszych, w wieku od 20 do 40 lat. Łączna liczba SPO wynosi wówczas 1461.
  • Rok 1995
    • Wyniki monitoringu lasów publikowane są w corocznych raportach Biblioteki Monitoringu Środowiska wydawanej przez Państwową Inspekcję Środowiska.
    • Założono 26 stałych powierzchni obserwacyjnych II rzędu w drzewostanach dębowych i bukowych. Przeprowadzono pomiary miąższości i przyrostu miąższości drzewostanów. Kontynuowano monitoring gleb w drzewostanach liściastych.
  • Rok 1994
    • Założono stałe powierzchnie obserwacyjne II rzędu (SPO II) w drzewostanach sosnowych i świerkowych oraz przeprowadzono pomiary miąższości i przyrostu miąższości drzewostanów. Rozpoczęto monitoring gleb według metodyki opracowanej przez dr inż. Józefa Wójcika. Uruchomiono pomiary koncentracji zanieczyszczeń powietrza i depozytu mokrego na stałych powierzchniach obserwacyjnych II rzędu. Założenia metodyczne opracowali mgr inż. Jerzy Wawrzoniak i mgr inż. Aleksandra Liwińska.
  • Rok 1992
    • Do monitoringu lasu włączono monitoring entomologiczny obejmujący liściożerne szkodniki drzew iglastych. Koncepcję i metodykę monitoringu entomologicznego opracował dr inż. Andrzej Kolk.
  • Rok 1991
    • Monitoring lasów włączono do Państwowego Monitoringu Środowiska koordynowanego przez Państwową Inspekcję Ochrony Środowiska.
  • Rok 1989
    • Instytut Badawczy Leśnictwa przystąpił do uruchomienia monitoringu uszkodzeń lasu (monitoring biologiczny) zakładając 1500 stałych powierzchni obserwacyjnych I rzędu (SPO I) i przeprowadzając pierwsze obserwacje cech morfologicznych koron drzew próbnych. Koncepcję monitoringu uszkodzeń lasu tworzyli prof. dr Tadeusz Trampler, doc. dr Stanisław Dunikowski, dr inż. Stanisław Zajączkowski, mgr inż. Jerzy Wawrzoniak, mgr Jadwiga Małachowska, dr inż. Jan Głaz, dr Elżbieta Dmyterko. W tym samym roku Polska przystąpiła do Międzynarodowego Programu pt. „Ocena i monitoring wpływu zanieczyszczeń powietrza na lasy” i wyniki krajowego monitoringu lasów zostały zamieszczone w Raporcie „Forest Damage and Air Pollution”.